A loita polo Instituto de San Sadurniño

San Sadurniño, 1996

A creación dun Instituto de ensino medio en San Sadurniño foi unha reivindicación permanente durante os primeiros gobernos municipais da democracia. Certo que existía un Colexio de EXB construído en 1973, mais a LOXSE e a inminente aplicación da ESO ameazaban o futuro do ensino público en San Sadurniño . Porén, non foi doado. Tras da moción de censura que upou ao consistorio a Constantino Bedoya, a chegada do novo goberno do PP á Xunta con Manuel Fraga, sen dúbida podería favorecer a ansiada instalación dun centro de ensino secundario. Ese era o sentido da petición do grupo socialista na súa solicitude ao pleno municipal. En xaneiro de 1991 todos o grupos políticos do Concello acordan por unanimidade solicitar o instituto, aínda que semella que en Santiago están a darlle largas á petición. Tres anos despois, a cousa segue igual. O concello en pleno reitera a petición en 1994 de novo, poñendo á disposición da Consellería unha parcela de 1600 metros ao carón do Colexio de EXB. En xuño de 1995 o Conselleiro de Educación, Piñeiro Permuy comprometeuse a crear un Centro de secundaria de 8 unidades.

En febreiro de 1996 comezaron as mobilizacións masivas para esixir o Instituto prometido para San Sadurniño que non daba chegado. Iniciáronse cunha concentración o domingo 18 de febreiro de 1996 e continuaron no domingo seguinte cunha manifestación na que participaron máis de 400 persoas percorrendo a Avda Marqués de Figueroa e solicitando a urxencia da instalación do instituto, porque a promesa do Conselleiro non aparecía nos orzamentos xerais da Xunta. As mobilizacións rematan cando en abril dese mesmo ano a Consellería promete oficialmente a construción dun instituto en San Sadurniño.

Sete meses despois, o 1 de decembro de 1996, retornan as mobilizacións cunha concentración na praza do Concello de 200 persoas, en protesta polo que consideran un novo incumprimento da Xunta, porque no proxecto de orzamentos xerais para o 1997 tampouco se incluía o desexado instituto. A concentración repítese o domingo 15 de decembro, ademais dunha entrevista con Celso Currás, novo conselleiro de Educación, sen que se acade o compromiso de figurar nos proxecto de orzamentos. Terá que pasar un ano, ata que o DOGA de 9 de decembro de 1998, anuncie, ao fin, a construción do edificio por un valor de case 190 millóns das antigas pesetas (1.135.912 euros). A nova tamén apareceu na prensa de xaneiro de 1998 e nela informábase ademais da construción do novo instituto na parcela ofertada, que o novo centro estaría "integrado" no Colexio de EXB existente

Mais a "loita polo instituto" vai continuar. A "integración" non será ben acollida por parte da comunidade educativa e veciñal que organiza un calendario de mobilizacións con varios encerros para reivindicar que o novo instituto fora independente e non integrado no colexio de EXB. A Consellería contraataca defendendo a integración e afirma que o novo centro terá unha dotación "como si fose independente" e que a "integración" non representa ningún problema.

As obras comezaron a finais de febreiro de 1998, mais a "Plataforma pro-instituto" -o seu portavoz era Manolo Varela-, seguirá a defender a independencia funcional e orgánica do centro de secundaria mediante concentracións diarias, peches e actos diversos, como a convocatoria de "aulas valeiras" no comezo do curso 1998-99. Os pais de alumnos participan nun boicot ao Centro escolar que durará quince días. Mais a comezos de outubro desconvocan o boicot, aínda que pensan continuar coa reivindicación doutros xeitos.
En decembro de 1998, se celebran os 25 anos do centro e ao fin en xaneiro de 1999 -rematadas as obras do instituto-, intégrase na ESO. Nacera o CPI de San Sadurniño.